ሀሎ። በማህደር የተቀመጠ ገጽ ላይ ደርሰዋል። በዚህ ገጽ ላይ ያሉ ይዘቶች እና አገናኞች ከአሁን በኋላ እየተዘመኑ አይደሉም። አገልግሎት እየፈለጉ ነው? እባኮትን ወደ መነሻ ገጻችን ይመለሱ።
ኤፕሪል 2019 - መረጃዎን ለእንክብካቤ ያካፍሉ።
ዛሬ በተገናኘው ዓለም ውስጥ የሚፈልጉትን ማንኛውንም መረጃ ማግኘት በጣም ቀላል ነው። ስለእርስዎ ምን መረጃ በመስመር ላይ እንደሆነ ለማየት እራስዎን ጎግል አድርገው ያውቃሉ? ፍለጋ ብዙ ጊዜ የአድራሻ ታሪክህን፣ስልክ ቁጥርህን፣እድሜህ፣የልደት ቀንህን፣የስራ ስምሪት መረጃህን፣የህዝብ መዝገቦችን እና የማህበራዊ ሚዲያ መለያዎችን ሊያቀርብ ይችላል። የማንነት ስርቆትን ወይም ሌሎች ወንጀሎችን ለመፈጸም ከሚፈልግ የሳይበር ወንጀለኛ አንፃር በግል የሚለይ መረጃ (PII) ምን ሊደረግ እንደሚችል አስቡበት።
ልጆች፣ ወጣቶች እና አረጋውያን ሁሉም ቡድኖች በተለይ የሳይበር ወንጀል ሰለባ ለመሆን ምን ያህል ተጋላጭ እንደሆኑ ላያውቁ ይችላሉ። አዛውንቶች በመስመር ላይ በሚቀርቡላቸው ነገሮች ላይ የበለጠ እምነት ሊጥሉ ይችላሉ። ልጆች እና ታዳጊዎች በቴክኖሎጂ እያደጉ ናቸው እና በመዝናኛ የመረዳት ደረጃ ብቻ እርስ በርስ ለመግባባት ሊጠቀሙበት ይችላሉ። አንዴ መስመር ላይ ከለጠፍክ፣ እምብዛም እንደማይጠፋ ላያውቁ ይችላሉ።
መረጃን ደህንነቱ የተጠበቀ ወይም ሚስጥራዊ ለማድረግ፣ ሼር በማድረግ ጥንቃቄ ልናደርግ እና የሳይበር ንፅህናን ጠቃሚነቱን ሊረዱ ለሚችሉ ማስተማር አለብን። መረጃ እንድንሰጥ እንዴት እንደተጠየቅን ወይም ሰዎች እንዴት ሚስጥራዊ መሆን ያለበትን መረጃ እንደሚያካፍሉ የሚያሳዩ ምሳሌዎች እነሆ፡-
ታማኝነትን እና ሌሎች መለያዎችን በመስመር ላይ ያከማቹ
ለሱቅ ታማኝነት ፕሮግራም ወይም ለሌላ የመስመር ላይ መለያዎች ሲመዘገቡ እንደ ስም፣ አድራሻ፣ ስልክ ቁጥር፣ የልደት ቀን፣ የኢሜይል አድራሻ፣ ወዘተ የመሳሰሉ መረጃዎችን እንዲያቀርቡ ይጠየቃሉ። ይህንን በማቅረብ በሚሸጡት ሸቀጣ ሸቀጦች ላይ ቅናሾችን ማግኘት ወይም በኢሜል ማስተዋወቂያዎችን ማግኘት ይችላሉ። ነገር ግን፣ ያቀረቡት መረጃ በምስጢር የተያዘ ነው ወይስ ለሌሎች ኩባንያዎች ተሽጦ ለእርስዎ ገበያ እንዲሰጡ ነው? ለእንደዚህ አይነት ፕሮግራም ከመመዝገብዎ በፊት የአጠቃቀም ደንቦቹን እና የግላዊነት መመሪያውን ያንብቡ።
የማስገር ኢሜይሎች
የሳይበር ወንጀለኞች አገናኝ ላይ ጠቅ እንድታደርግ እና መረጃህን እንድታቀርብላቸው የውሸት እና የማይታመን ስምምነቶችን ያቀርባሉ። ስለ ብድር አቅርቦት ወይም ትዕዛዝዎ እንደተላከ እና እሱን ለመከታተል የእነርሱን አገናኝ ጠቅ በማድረግ መግባት እንዳለቦት ማሳወቂያ ሊሰሙ ይችላሉ። ወንጀለኞች የእርስዎን ማንነት ለመስረቅ ሲሉ የእርስዎን መረጃ ይፈልጉ እና በስምዎ የተጭበረበሩ አካውንቶችን ለመክፈት ይጠቀሙበታል። ሁልጊዜ ከታመኑ ሻጮች ጋር ይግዙ እና ወደ መለያ እንዲገቡ በሚጠይቅ ኢሜይል ውስጥ ያልተፈለገ አገናኝን በጭራሽ አይከተሉ። ይልቁንስ መለያዎን ለመፈተሽ በአሳሽዎ ውስጥ በመተየብ ወደሚጠቀሙበት ድረ-ገጽ ይሂዱ።
የተጭበረበሩ የስልክ ጥሪዎች (ቪሺንግ)
ወንጀለኞች ከማይክሮሶፍት ወይም ከሌላ መሳሪያ/ሶፍትዌር ኩባንያ የመጡ ናቸው ብለው በመደወል የሶፍትዌርዎ የአገልግሎት ጊዜ ያለፈበት ወይም መሳሪያዎ በማልዌር እንደተጠቃ ሊነግሩዎት ይችላሉ። የማጭበርበር እንቅስቃሴን ለማጠናቀቅ እንደ ዘዴ, ፈቃድ ለማደስ ገንዘብ ሊጠይቁ ይችላሉ. ሌሎች ወንጀለኞች እንደ አይአርኤስ ሊሆኑ ይችላሉ፣ ይህም ግብር እንዲከፍሉ ይገፋፋዎታል። እርስዎን ሳይጠየቅ ለሚጠራዎት ሰው የክፍያ መረጃ ወይም የግል መረጃ በጭራሽ አያቅርቡ። ሁልጊዜ ጥሪውን ያቋርጡ እና ድርጅቱን በይፋ በተዘረዘረው ስልክ ቁጥር ህጋዊ በሆነ መንገድ ለማነጋገር ይሞክሩ፣ ከዚያ በችግር ላይ ከእነሱ ጋር መስራት እንዳለቦት ይመልከቱ።
ማህበራዊ ሚዲያ ጣቢያዎች
እነዚህ ጣቢያዎች ከጓደኞች እና ቤተሰብ ጋር መወያየት የሚችሉበት ዘና ያለ ሁኔታን ይሰጣሉ። ጉዳዩ እርስዎ የሚለጥፉት ወይም የሚያጋሩት ማንኛውም ነገር ብዙ ሌሎች በመስመር ላይ ሊደርሱበት የሚችል ቋሚ ግቤት ሊሆን ይችላል። በማህበራዊ አውታረ መረቦች ላይ ከመጠን በላይ መጋራት እንደ የመኪናዎ ቀለም ወይም የተወለድክበት ከተማ ለመሳሰሉት የመለያ ደህንነት ጥያቄዎች በፈቃደኝነት መልስ እንድትሰጥ ሊያደርግህ ይችላል። እንዲሁም፣ በእረፍት ላይ መሆንን በተመለከተ መለጠፍ ለወንጀለኞች ቤትዎ ያልተያዘ እና ለዝርፊያ ታላቅ ኢላማ እንደሆነ የሚያሳይ ምልክት ይልካል! በማህበራዊ አውታረመረቦች ላይ ስላለው ይህ ሁሉ መረጃ፣ ጓደኞች ብቻ የእርስዎን ይዘት ማየት እንዲችሉ የመለያዎን የግላዊነት ቅንብሮች ማቀናበርዎን ያረጋግጡ። በመጨረሻም፣ የእርስዎን ዲጂታል አሻራ ለመቀነስ የቆዩ፣ ጥቅም ላይ ያልዋሉ የማህበራዊ ሚዲያ መለያዎችን መሰረዝ ያስቡበት።
ከሰዎች ጋር በሚገናኙበት ጊዜ ወይም በመስመር ላይ በሚለጥፉበት ጊዜ ከመጠን በላይ ማጋራትን ያስወግዱ። ሚስጥራዊነት ያለው መረጃ (የልደት ቀን፣ የማህበራዊ ዋስትና ቁጥር፣ ክሬዲት ካርድ ወዘተ) የሚጠይቁ ኢሜይሎች፣ ፖስታዎች ወይም ጥሪዎች ሲደርሱ ሁልጊዜ ለድርጅቱ በሚጠቀሙት ህጋዊ አድራሻ ወይም ስልክ ቁጥር ያግኙዋቸው። ግንኙነቱን ካልጀመርክ መረጃን አታጋራ!
ከዚህ በታች ግላዊነትን እና ማንነትን ለመጠበቅ እና ለመስመር ላይ ደህንነት ከሚደረጉ ልማዶች ጋር ናቸው። እነዚህ እራሳችሁን፣ ልጆቻችሁን እና ሽማግሌዎችዎን የወንጀል ሰለባ ከመሆን ለመጠበቅ ይረዱዎታል።
መርጃዎች፡-
የፌዴራል ንግድ ኮሚሽን
- https://www.consumer.ftc.gov/topics/privacy-identity-online-security
- https://www.consumer.ftc.gov/articles/0033a-share-care
- https://www.consumer.ftc.gov/topics/protecting-kids-online
በመስመር ላይ ደህንነትዎን ይጠብቁ
የቤተሰብ የመስመር ላይ ደህንነት ተቋም
በመስመር ላይ አዛውንቶችን ይጠብቁ
የቅጂ መብት መረጃ
