በማህደር የተያዘ ገጽ 2021 የመረጃ ደህንነት ምክሮች

በእውነተኛ ህይወት ውስጥ የሚከሰቱ አብዛኛዎቹ ወንጀሎች በበይነመረብ ላይም ይከሰታሉ። የክሬዲት ካርድ ማጭበርበር፣ የማንነት ስርቆት፣ ገንዘብ ማጭበርበር እና ሌሎችም ሁሉም በመስመር ላይ ሊደረጉ እና እየተደረጉ ናቸው።

አረጋውያን እና አዛውንቶች ብዙውን ጊዜ ለእነዚህ የሳይበር ወንጀሎች ኢላማ ይሆናሉ። እነሱ ከወጣቶች የበለጠ እምነት የሚጥሉ እና ብዙውን ጊዜ የተሻለ ብድር እና ብዙ ሀብት አላቸው። ይህ አጭበርባሪዎችን ይበልጥ ማራኪ ያደርጋቸዋል።

አዛውንቶች በወንጀለኞች እንደ ቀላል ኢላማ ተደርገው ይወሰዳሉ ምክንያቱም በእነሱ ላይ የሳይበር ወንጀሎችን እንዴት ሪፖርት ማድረግ እንዳለባቸው አያውቁም። በአንዳንድ ሁኔታዎች, አዛውንቶች በማጭበርበር ምክንያት እፍረት እና የጥፋተኝነት ስሜት ሊሰማቸው ይችላል. በተጨማሪም ቤተሰቦቻቸው የራሳቸውን ፋይናንስ ማስተዳደር እንዲቀጥሉ በሚያደርጉት እምነት ላይ እምነት ያጣሉ ብለው ይፈሩ ይሆናል።

አረጋውያንን ያነጣጠሩ የሳይበር ወንጀሎች

በአረጋውያን ላይ ጥቅም ላይ የሚውሉ አንዳንድ የተለመዱ የሳይበር ማጭበርበሮች እና እነሱን እንዴት ማስወገድ እንደሚችሉ እነሆ፡-

• የቴክኖሎጂ ድጋፍ ማጭበርበር፡- ወንጀለኞች የቴክኖሎጂ ድጋፍ ተወካዮች ሆነው ይቀርባሉ እና የኮምፒዩተር ችግሮችን ለማስተካከል ያቀርባሉ። አጭበርባሪዎቹ የተጎጂዎችን መሳሪያዎች እና የተከማቸ ስሱ መረጃን በርቀት ማግኘት ይችላሉ።
• የመንግስት የማስመሰል ማጭበርበሪያ ፡ ወንጀለኞች እንደ የመንግስት ሰራተኛ ሆነው ክፍያ ለመስጠት ካልተስማሙ በስተቀር ተጎጂዎችን ለመያዝ ወይም ለፍርድ ለማቅረብ ያስፈራራሉ።
• የገንዘብ ማጭበርበር ፡ ወንጀለኞች ዒላማ ሊሆኑ የሚችሉ ተጎጂዎችን ከህጋዊ አገልግሎቶች የተገኙ ህጋዊ ያልሆኑ ምስክርነቶችን፣ እንደ የተገላቢጦሽ ብድር ወይም የብድር መጠገኛ።
• የፍቅር ማጭበርበሪያ ፡ ወንጀለኞች በማህበራዊ ድረ-ገጾች ወይም የፍቅር ጓደኝነት ድረ-ገጾች ላይ ፍላጎት ያላቸው የፍቅር አጋሮች አድርገው ያቀርባሉ፣ በተለይም ሴቶችን እና በቅርብ ጊዜ ባሎቻቸው የሞቱባቸውን ኢላማ ያደርጋሉ።

አዲስ መጣመም ተጎጂዎችን ለሌላ ህገወጥ ተግባር ለመመልመል የፍቅር ማጭበርበርን መጠቀም ነው። ይህም የተጎጂውን የባንክ አካውንት በህገወጥ መንገድ የተገኘ ገንዘብን አስመስሎ መጠቀም ወይም በሌላ ሰው ስም ጥቅማጥቅሞችን ማመልከትን ይጨምራል። በተለይም እነዚህ ግብይቶች ከባህሪያቸው ውጪ ከሆኑ ተቋሞች ሊጠራጠሩ ይችላሉ። የተጎጂውን አካውንት ሊዘጉ አልፎ ተርፎም ሂሳቡን ለህግ ሊያመላክቱ ይችላሉ፣ ይህም አዛውንቱን ለህጋዊ እርምጃ አደጋ ላይ ይጥላሉ።

አረጋውያንን ከሳይበር ወንጀሎች ለመጠበቅ ጠቃሚ ምክሮች

እራስዎን ወይም የሚወዱትን ሰው ከሳይበር ወንጀሎች እንዴት መጠበቅ እንደሚችሉ ላይ አንዳንድ ጠቃሚ ምክሮች እነሆ፡-

• ማህበራዊ ሚዲያን የምትጠቀም ከሆነ የምትለጥፈውን የግል መረጃ መጠን ገድብ እና የምታውቃቸውን ሰዎች ብቻ ጨምር።
• እርስዎ በፍጥነት እርምጃ እንዲወስዱ የአጭበርባሪውን ፍላጎት ተቃወሙ። አጭበርባሪዎች ስሜትን በመቆጣጠር ረገድ የተካኑ ናቸው እና ተጎጂውን ሳያስቡ እርምጃ እንዲወስድ ለማሳመን ድንገተኛ ሁኔታ ይፈጥራሉ።
• ስለታቀደው አቅርቦት መረጃ እና በአጭበርባሪው የተሰጠውን ማንኛውንም የግንኙነት መረጃ ይፈልጉ። አንድ ግለሰብ ወይም ንግድ ማጭበርበር መሆኑን የሚነግሩዎት ሰዎች እና ኤጀንሲዎች በመስመር ላይ ወይም በማህበረሰብዎ ውስጥ አሉ። ሌሎች ሰዎችን ለእርዳታ ለመጠየቅ በጭራሽ አይፍሩ።
• ላልተረጋገጡ ሰዎች ወይም ንግዶች ገንዘብ ወይም በግል የሚለይ መረጃ በጭራሽ አይላኩ። የስጦታ ካርዶችን እንደ ክፍያ የሚጠይቅ ማንኛውንም ሰው ይጠራጠሩ።
• ታዋቂ ጸረ-ቫይረስ ሶፍትዌሮችን እና ፋየርዎሎችን ይጠቀሙ እና በመደበኛነት ማዘመንዎን ያረጋግጡ። ከተቻለ ዝማኔዎችን በራስ ሰር ለማውረድ እና ለመጫን መሳሪያዎን ያዋቅሩት።
• ያልተለመዱ ብቅ-ባዮች ካዩ ወይም የተቆለፈ ስክሪን ካገኙ የበይነመረብ ግንኙነትን ያቋርጡ እና መሳሪያዎን ያጥፉ። ብቅ-ባዮች ብዙውን ጊዜ ተንኮል አዘል ሶፍትዌሮችን ለማሰራጨት በወንጀለኞች ይጠቀማሉ።
• ከምታወርዱት ነገር ተጠንቀቅ። ከማያውቁት ሰው የኢሜል አባሪዎችን በጭራሽ አይክፈቱ።

በአጭበርባሪ ከተጠቁ ምን ማድረግ ይኖርብዎታል

በአጭበርባሪው ኢላማ ላይ ነን ብለው የሚያስቡ ከሆነ፡-

• የፋይናንስ መለያ መረጃን በጭራሽ አታጋራ፣ እና ማንም ሰው ወደ መለያዎችህ እንዲደርስ አትፍቀድ።
• ላልተለመዱ ተግባራት፣ ለምሳሌ ያላስቀመጡት ትልቅ ገንዘብ ወይም ያላመለከቷቸው ብድሮች መለያዎችዎን እና ክሬዲትዎን ይቆጣጠሩ።
• ሪፖርት ለማድረግ እና የፋይናንስ ተቋማትዎን ለማሳወቅ የአካባቢዎን የህግ አስከባሪ ኤጀንሲ ያነጋግሩ።